Voor het eerst is niet alleen de verwachte groei van elektrisch vervoer maar ook de verwachte impact op het lokale en regionale stroomnet in kaart gebracht. Onderzoekers van ElaadNL hebben in nauwe samenwerking met de regionale netbeheerders gekeken waar naar verwachting onderstations en middenspanningsruimtes overbelast raken in 2030 en 2035 door een groeiend elektriciteitsverbruik. Het onderzoek ondersteunt de NAL (Nationale Agenda Laadinfrastructuur) en biedt per regio handvatten voor de planning van het aanleggen van laadinfrastructuur.
Het onderzoek geeft inzicht in de verwachte impact van elektrische mobiliteit op het stroomnet in 2030 met een doorkijk naar 2035. In alle regio’s is een grote verwachte toename van elektrische mobiliteit te zien. Deze toename zit vooral op personenauto’s en logistiek. Wel zien we hier verschillen tussen de regio’s; de groei gaat niet overal even snel.
Door het groeiende verbruik van elektriciteit, voor allerlei toepassingen waaronder voor elektrisch vervoer, verwachten de onderzoekers dat in 2030 een derde van de onderstations in Nederland overbelast raakt. Dit is exclusief de knelpunten die we op het moment ervaren op hoogspanningsniveau van Tennet. Daarnaast is de verwachting dat circa een vijfde van de middenspanningsruimtes overbelast raakt door een combinatie van groeiende afname en/of toegenomen opwek.
Bekijk de rapportage.
De bijdrage van elektrisch vervoer aan de knelpunten verschilt sterk in de prognoses. Van enkele procenten tot bijna vijftig procent in sommige delen van de Randstedelijke regio’s. De lage percentages komen door de hoge groei van andere elektriciteitsvragers zoals elektrificatie van industrie en van verwarming (warmtepompen). Hierdoor is het aandeel in de groei van de stroomvraag voor mobiliteit in bepaalde gebieden laag. Voorbeelden zijn de Maasvlakte in Rotterdam of bedrijventerrein Lage Weide in Utrecht, waar de netimpact van onder andere industrie vele malen groter is dan die van het laden van elektrische auto’s en bestelwagens.
Als we kijken naar 2035 zien we voor alle regio’s een verwachte verdere groei van elektrische personenauto’s en logistiek ten opzichte van 2030. In een aantal regio’s (Noordwest, Zuid, Zuidwest, G4) verdubbelt de piekbelasting van personenvervoer en in de regio Zuid is zelfs een verviervoudiging van de piekbelasting van logistiek te zien. Dit zorgt ervoor dat het verwachte aantal onderstations met een knelpunt naar verwachting verder toeneemt.
Worden er maatregelen genomen zoals het slim laden van personenauto’s, dan daalt de verwachte overbelasting op die plekken waar elektrische auto’s een belangrijke bijdrage levert. Slim laden is het aanpassen van het tijdstip en de snelheid van het laden van elektrisch vervoer bijvoorbeeld op basis van de beschikbare netcapaciteit (het zogeheten ‘netbewust laden’). Omdat auto’s veel langer stil staan dan ze nodig hebben om op te laden en het stroomnet buiten de piek veel ruimte heeft, zit er veel flexibiliteit in de stroomvraag voor elektrische auto’s. Deze flexibiliteit is in te zetten om overbelasting te voorkomen.
In deze rapportage is onder de noemer ‘netbewust laden’ een variant doorgerekend waarbij een minimum capaciteit van vier kilowatt per laadpunt is gehanteerd. Deze variant van slim laden zorgt ervoor dat het aantal verwachte knelpunten op middenspanningsruimtes afneemt. Deze afname bedraagt 10-15% in 2030 en 15-20% in 2035. Volgens de onderzoekers is er nog meer reductie mogelijk wanneer niet alleen uitgegaan wordt van statische laadprofielen, maar wanneer er gebruik gemaakt wordt van een dynamisch laadprofiel. In dat geval wordt gekeken naar de actuele belasting op het net om lokaal de vrije netcapaciteit optimaal te gebruiken.
Grootschalige en slimme investeringen in netwerkuitbreidingen zijn noodzakelijk en zullen dat blijven. Netbeheerders en overheden zetten daarom volop in op het versnellen van de realisatie hiervan. Tegelijkertijd ontwikkelt de vraag naar elektriciteit zich sneller dan voorzien. Daarom zoeken de regionale netbeheerders de samenwerking op om knelpunten in de energie-infrastructuur in de toekomst te beperken. Concreet roepen ElaadNL en de regionale netbeheerders provincies en gemeenten op om samen de volgende maatregelen op te pakken:
Op basis van prognoses is een integrale doorrekening gemaakt door de netbeheerders die aangeeft waar knelpunten op het lokale regionale elektriciteitsnet worden verwacht. We hebben het hier over de knelpunten op het net van de regionale netbeheerders (zoals Stedin, Liander en Enexis) en niet over de knelpunten die we op het moment ervaren op hoogspanningsniveau waar Tennet de verantwoordelijkheid heeft.
In de doorrekening is rekening gehouden met ontwikkelingen in de energietransitie zoals een stijgende elektriciteitsvraag door warmtepompen, het laden van elektrische voertuigen en meer opwek door zonnepanelen. Vervolgens is gekeken naar de bijdrage van elektrische mobiliteit hieraan. Daarbij is niet alleen gekeken naar elektrische personenauto’s maar ook naar elektrische bestelbussen, e-trucks, bouwmaterieel, OV-bussen en binnenvaart.
Kennis- en innovatiecentrum ElaadNL onderzoekt en test de mogelijkheden voor Smart Charging: elektrische voertuigen slim en duurzaam opladen. ElaadNL is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse Netbeheerders. Zie: https://elaad.nl/
Onderstation: In een onderstation, ook wel HS-MS station genoemd, wordt hoogspanning omgezet naar middenspanning.
Middenspanningsruimte: In een middenspanningsruimte (MSR), ook wel distributiestation, MS-LS station of transformatorhuisje genoemd, wordt het laagspanningsnet gevoed vanuit het middenspanningsnet. Vanuit de middenspanningsruimte worden laagspanningskabels gevoed, waar klanten zoals huishoudens op zijn aangesloten.