Op 17 april is het rapport ‘Residentiële Flexibiliteit, marktvisie op protocollen en architectuur voor slim energiemanagement’ gepubliceerd. In het rapport is door experts in kaart gebracht hoe bedrijven kijken naar protocollen en architectuur voor flexibele stroomvraag in en om huis. Binnen de woning moeten apparaten kunnen samenwerken voor optimaal energie-management: interoperabiliteit. Interoperabiliteit is ook nodig om lock-ins te voorkomen en kosten te besparen voor consumenten. Op dit moment blijkt deze interoperabiliteit nog niet goed geregeld, zo concluderen de onderzoekers. Wel wordt het belang van interoperabiliteit voor meer residentiële flexibiliteit door alle partijen onderkend, en geven de partijen hun visie op de meest kansrijke protocollen voor de toekomst.
In en om een woning moeten apparaten kunnen samenwerken voor optimale ontsluiting van flexibiliteit. Idealiter moeten alle combinaties van verschillende merken, types en apparaten goed onderling kunnen communiceren. Denk hierbij aan het managen van de stroomvraag van laadpalen en warmtepompen en het afstemmen op de opwek met zonnepanelen. Residentiële flexibiliteit is een van de bouwstenen om congestie in laagspanningsnetten te verminderen. Met behulp van energiemanagement kunnen consumenten daarnaast ook beter inspelen op dynamische energieprijzen en de afschaffing van de salderingsregeling.
Het rapport ‘Residentiële Flexibiliteit’ is opgesteld door Powerfolio (experts Jan Pellis en Bart Smakman) in opdracht van ElaadNL en Flexiblepower Alliance Network (FAN). De opdrachtgevers wilden inzicht in de huidige stand van zaken, en hoe de markt denkt over protocollen en architectuur voor slim energiemanagement in en om de woning. Het rapport baseert zich op 16 interviews met bedrijven en brancheverenigingen, aangevuld met de kennis van een expertgroep.
In het rapport wordt de conclusie getrokken dat er nog veel werk te verzetten is voordat flexibiliteit in en om huis optimaal gebruikt kant worden. Zo worden onder andere de volgende conclusies getrokken:
De huidige praktijk bij de inzet van residentiële flexibiliteit is niet interoperabel, het belang van interoperabiliteit wordt wel breed onderschreven.
Het communicatie protocol ‘MODBUS RTU’ heeft de meeste tractie binnen woningen maar biedt geen interoperabiliteit. Naar de woning toe verloopt de communicatie vooral via zogenaamde API’s vanuit cloudplatforms. Door vrijwel alle partijen wordt het belang van interoperabiliteit voor meer residentiële flexibiliteit onderschreven. Om meer interoperabiliteit te krijgen kan worden gedacht aan het voorschrijven van (gedetailleerde) standaarden of alleen de functionele vereisten. De meningen hierover zijn verdeeld. Ruim de helft geeft aan dat er behoefte is aan een sterke standaard in de markt. De meerderheid van de partijen geeft de voorkeur aan de ontwikkeling van een open systeem met toegang voor derden.
Interoperabiliteit is nodig om lock-ins te voorkomen en kosten te besparen voor consumenten.
Binnen de woning moeten apparaten kunnen samenwerken voor optimale ontsluiting van flexibiliteit. Dit bevordert de keuzevrijheid van consumenten bij het selecteren van leveranciers en verlaagt de aanschafkosten. Daarnaast is het belangrijk dat de zogenaamde aggregators (handelaren in flexibiliteit) naar de woning op een gestandaardiseerde manier kunnen communiceren met de apparaten van de consument. De keuze voor specifieke protocollen zorgt hierbij voor duidelijkheid voor zowel leveranciers als dienstverleners.
Opschaling van residentiële flexibiliteit kan versneld worden, maar dit wacht op keuzes.
Er moeten besluiten komen over de te hanteren protocollen in Nederland, en ook over het marktmodel en afsprakenstelsel met betrekking tot de prikkels die de inzet van residentiële flexibiliteit stimuleren. Er zijn voldoende flexibiliteitsprotocollen bekend en klaar voor brede toepassing. Meerdere opties voor de volgende stappen zijn geïnventariseerd en opgenomen in een gefaseerd groeipad voor de opschaling van residentiële flexibiliteit.
Met de groei van het aantal (hybride) warmtepompen, thuisbatterijen en thuislaadpalen voor elektrische auto’s zal het aantal apparaten met een bredere flex-functionaliteit toenemen. Het is daarom noodzakelijk om nieuwe apparaten van gestandaardiseerde flex-protocollen te voorzien om de volledige potentie van residentiële flexibiliteit te kunnen realiseren. ElaadNL en FAN promoten het benutten van open standaarden voor energieflexibiliteit en blijven werken aan het eenvoudiger en veiliger maken van energiemanagement bij woningen. ElaadNL is gestart met vervolgproject om samen met fabrikanten van HEMS en de big four energie apparaten in huis (laadpalen, zonnepanelen, warmtepompen en thuisbatterijen) de implementatie van de meest kansrijke protocollen te versnellen.