De logistieke sector moet richting 2030 overstappen op elektrische vrachtwagens en bestelauto’s. Onder meer vanwege de invoering van zero-emissie zones. Bedrijven die de overstap willen maken van diesel en benzine naar elektrisch vervoer lopen vaak tegen grenzen aan. Het huidige netwerk is op steeds meer plekken ‘vol’. Bedrijven kunnen dan niet worden aangesloten. Of bestaande netaansluitingen kunnen niet tijdig worden verzwaard. Uitbreiding van de netwerkcapaciteit is een mogelijkheid maar kost veel tijd. Er zijn echter oplossingen mogelijk om bij beperkte netcapaciteit toch elektrische transportvoertuigen te kunnen laden. Dit blijkt uit een onderzoeksrapport van CE Delft, in opdracht van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL).
De voorgestelde oplossingen zijn gericht op efficiënter energiegebruik, het zelf produceren van energie en/of samenwerken met bedrijven in de regio. Uit een lange lijst van mogelijke oplossingen zijn in het rapport zes meest kansrijke oplossingen gekozen waaronder: slim laden, batterijen en collectieve laadpleinen.
Slim laden is een manier om laadbehoefte optimaal af te stemmen op de aanwezig netcapaciteit, onder meer door het inventariseren hoe vaak, wanneer, welk elektrische vrachtwagen of bestelbus per dag moeten worden opgeladen. Door een (huur)batterij te plaatsen kunnen voertuigen op piekmomenten sneller laden met een vermogen dat hoger ligt dan een normale aansluiting. Ook eigen opwek (zon, wind) kan energie aan een batterij leveren, zodat energie op een later moment kan worden benut. Dit levert ook kostenbesparingen op. Collectieve laadpleinen zijn (bedrijfs)locaties met meerdere laadpalen die door verschillende bedrijven kunnen worden gebruikt. Een goed voorbeeld is bedrijventerrein Lage Weide in Utrecht. Daar wordt een nieuwe parkeerplaats voor ongeveer 25 trucks ontwikkeld en onderzoekt de gemeente de mogelijkheid van een collectief laadplein.
In praktische factsheets zijn in het rapport beschrijvingen van de maatregelen en de voorwaarden opgenomen. Aangegeven is welke maatregel voor welk type bedrijf geschikt is zodat ondernemers meteen mee aan de slag kunnen om de juiste keuzes te maken. De studie hanteert de term ‘logistieke bedrijven’ maar de analyses gelden voor alle bedrijven met elektrische bestelauto’s en vrachtwagens.
De logistieke sector staat voor een grote opgave om de overstap te maken naar elektrische voertuigen vanwege de invoering van zero-emissie-zones vanaf 2025. Het invoeren van deze zogenoemde mitigerende maatregelen is urgent en noodzakelijk voor het bereiken van onze duurzaamheidsdoelen. Veel bedrijven willen wel, maar hebben onvoldoende kennis hoe de overstap te maken. De overheid kan een belangrijke rol spelen om de belemmeringen op het gebied van financiën, praktijkkennis en regelgeving weg te nemen. Het opstarten van bijvoorbeeld een koplopersprogramma is daar een goed voorbeeld van.
Een van de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport is het invoeren van een zogenoemde ‘ongegarandeerde aansluiting’. Met zo’n aansluiting mogen bedrijven extra vermogen gebruiken op dalmomenten, als andere partijen minder verbruiken. Bij de huidige gebruikelijke aansluitingen is het volledige vermogen elk moment beschikbaar voor een bedrijf, ook op momenten dat dit vermogen niet wordt benut. De ‘ongegarandeerde aansluiting’ is een veelbelovend nieuw product dat de netbeheerders momenteel ontwikkelen en nu alleen nog in pilots beschikbaar is.
Genoemde laadoplossingen zijn technisch allemaal mogelijk, maar het ontbreekt deels nog aan praktijkkennis. Een andere aanbeveling luidt daarom om direct te starten met het opbouwen van praktijkervaringen in een door de overheid gefinancierd koplopersprogramma en te beginnen met kennisdeling. Zoals het starten met pilots en de ontwikkeling van een expertisecentrum/helpdesk waar ondernemers met vragen en praktische ondersteuning terecht kunnen.
Er is geen silver bullet. En de kosten voor het invoeren van genoemde maatregelen kunnen aanzienlijk zijn, zelfs hoger,dan de kosten van stroom uit het elektricteitsnetwerk. In sommige gevallen zal het dan ook om tijdelijke oplossingen gaan waarmee het moment tot aan netverzwaring wordt overbrugd. Met het invoeren van deze maatregelen, apart of in combinatie, kan een noodzakelijke versnelling naar elektrisch vervoer op korte termijn worden gerealiseerd en is op langere termijn veel winst te behalen.
Het aantal volledig geregistreerde elektrische bedrijfsauto’s (bestelautos’ en E-trucks) bedraagt per 1 juli 2022 bijna 12.000. Een vervijfvoudiging ten opzichte van vijf jaar geleden (bron: RVO/ Nederland Elektrisch). Momenteel rijden er in Nederland bijna 300 volledig elektrische vrachtwagens. Het streven is dat er in 2025 minimaal 1.000 uitstootvrije vrachtwagens rijden. In 2030 16.000. In 2040 zouden alle nieuwe vrachtwagens schoon moeten zijn. Eerder dit jaar werd de Aanschafsubsidieregeling Zero-Emissie Trucks (AanZET) opengesteld, bedoeld voor het stimuleren van de markt van emissieloze trucks. Het budget was na één dag overtekend waarna het werd verhoogd tot totaal 25 miljoen euro (2022). Voor de aanschaf (koop of financial lease) van elektrische bestelauto’s heeft de overheid de Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA). Het budget 2022 bedraagt: € 22 miljoen.