Vandaag – 26 september 2024 – viert ElaadNL haar 15-jarig bestaan met een feestelijk evenement in het Elaad Testlab op het Arnhemse bedrijventerrein IPKW. Op deze dag geven de experts van ElaadNL demo’s en korte presentaties met als thema: ‘Festival of Solutions’. Het gaat om oplossingen die ElaadNL samen met partners ontwikkelt voor de uitdagingen waar voor we staan: steeds meer elektrische auto’s, bussen en vrachtwagens slim en duurzaam opladen op een steeds voller stroomnet. Toen ElaadNL in 2009 werd opgericht door de Nederlandse netbeheerders, waren er nog nauwelijks elektrische auto’s en laadpalen. Netbeheerders hadden toen al scherp dat de omschakeling van brandstofauto’s naar elektrische grote gevolgen zou hebben voor het stroomnet. Ze wilden weten wat die gevolgen zijn en hoe al die elektrische auto’s van stroom kunnen worden voorzien. Door samen te werken in Elaad lopen ze voorop lopen in de energietransitie.
15 jaar later is ElaadNL een begrip in de Nederlandse wereld van elektrisch vervoer en ver daarbuiten. Fabrikanten van elektrische voertuigen en laadinfrastructuur van over de hele wereld komen naar het Elaad Testlab in Arnhem dat in 2022 is geopend door de koning. Zij testen de interactie van hun producten met het stroomnet. Daar waar problemen met het opladen gesignaleerd worden, kunnen deze vaak meteen opgelost worden. Dit draagt bij aan het probleemloos opladen voor de consument. Door het testen hebben de netbeheerders bovendien een goed zicht op de invloed van ladende auto’s, bussen en trucks op het stroomnet en op de stroomkwaliteit. De stichting Elaad begon in 2009 met het plaatsen van gratis laadpalen in alle Nederlandse gemeenten om het kip-ei-probleem te doorbreken. In die beginjaren werd met andere partijen de basis gelegd voor interoperabiliteit (met 1 pasje overal kunnen laden), laden over de grens (internationale ‘roaming’) en een universele laadpaaltaal: OCPP – voor communicatie tussen laadpaal en centrale computer. Dit open protocol dat in Nederland begon, is ondertussen een wereldwijde standaard.
Nadat een basisnet van zo’n 3.000 laadpunten verspreid over heel Nederland gerealiseerd was, verlegde Elaad de focus. Onderzoek en innovatie werden de hoofdwerkzaamheden. Het concept ‘slim laden’ speelt hierin een centrale rol. Uit dataonderzoek bleek al snel dat de groei van elektrisch vervoer wel eens heel hard zou kunnen gaan. Als elektrische auto’s massaal tegelijk inpluggen wanneer iedereen thuis komt in de avondpiek kan dat behoorlijke extra pieken opleveren in een op dat moment van de dag toch al druk bezet stroomnet. Inpluggen blijft bij slim laden hetzelfde, maar slimme techniek zorgt ervoor dat het tijdstip of de snelheid van het laden wordt aangepast, bijvoorbeeld aan de ruimte op het stroomnet of aan de hoeveelheid opgewekte stroom uit de zonnepanelen. Veel zon, betekent veel lokale opwek van zonnestroom en die stroom kan gebruikt worden om juist op die momenten op volle kracht de auto op te laden. Er wordt zelfs al gewerkt aan de overtreffende trap: vehicle to grid (V2G) ook wel bi-directioneel laden genoemd. Elektrische auto’s zijn eigenlijk grote batterijen op wielen. Als we die geschikt maken om stroom terug te leveren aan het net, kunnen ze zelfs ingezet worden om in de piek stroom te leveren en zo het stroomnet verder te ontlasten. ElaadNL en haar partners werken ook aan oplossingen om laadpalen sneller aan te sluiten en te vervangen, evenals aan verbeteringen op het gebied van veiligheid, optimale stroomkwaliteit en cybersecurity. Daarnaast ondersteunt ElaadNL de opleiding van monteurs die verantwoordelijk zijn voor de installatie van deze laadpalen, en voert zij onderzoek uit naar de verwachte groei van elektrisch vervoer en de impact hiervan op het elektriciteitsnet.
‘We zijn aardig op weg maar er is ook nog veel te doen. Uiteindelijk willen we dat iedereen straks duurzaam en slim kan opladen. Dat er gewoon altijd stroom is en dat je daar nooit over hoeft na te denken. Pas als dat gelukt is, is onze missie geslaagd!’
De laatste jaren zien we dat ook de elektrificatie van zwaardere voertuigen zoals OV- bussen, trucks en van bouwmaterieel van de grond komt. De data-onderzoekers van Elaad verwachten dat deze groei stevig door zal zetten. Deze voertuigen vragen voor het opladen van hun grotere accupakketten hogere vermogens, tot wel 1 megawatt. Dat biedt weer nieuwe uitdagingen voor het stroomnet. Ook hier wordt gewerkt aan creatieve oplossingen zoals combinaties met statische batterijen en laden in de nacht als er verder weinig stroomvraag is. Hoewel er in de 15 jaar dat ElaadNL bestaat al veel gedaan en bereikt is, ziet het kennis- en innovatiecentrum ook nog grote uitdagingen voor de komende jaren. Directeur Onoph Caron ziet het als de taak van ElaadNL om ervoor te zorgen dat ondanks die uitdagingen – zoals een overvol stroomnet – de omschakeling naar elektrisch vervoer mogelijk gemaakt wordt. Dat doet ElaadNL samen met alle partijen die daar nu al volop aan werken: overheden, netbeheerders, bedrijven en onderwijsinstellingen.